ÖZET
Amaç:
Kronik hepatit B’li (KHB) hastalarda karaciğer fibrozunu tespit etmede kullanılan serum biyokimyasal belirteçlerinin performanslarının, fibrozu saptamaya yönelik olarak kullanılan görüntüleme yöntemleri ve biyopsi sonuçları ile karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler:
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde Ocak 2021-Mart 2023 tarihleri arasında Enfeksiyon Hastalıkları Hepatit Polikliniği’nde tedavi almadan takip edilen 153 KHB hastasının fibrozis-4 (FIB-4) skoru, aspartat aminotransferaz - trombosit oranı indeksi (APRİ) skoru, aspartat aminotransferaz/alanin aminotransferaz oranı (AST/ALT) hesaplanmış, eş-zamanlı Uluslararası Normalleştirilmiş Oran (INR) seviyesi ve trombosit (PLT) sayılarına bakılmıştır. Bu serum belirteçlerinin hesaplanıp, kaydedildiği dönemde sistem kayıtlarından hastaların; demografik özellikleri, hepatit B virüs (HBV)-DNA düzeyleri, ultrason bazlı elastografik görüntüleme sonuçları, hepatobiliyer sistem ultrasonografi (USG) bulguları ve karaciğer biyopsi sonuçları değerlendirilmiştir. Serum fibroz belirteçleri olan; AST/ALT oranı, FIB-4 skoru, APRİ skoru, INR düzeyi, PLT sayısı ile cinsiyet, yaş, HBV-DNA, karaciğer biyopsi hasarı düzeyleri ile ultrason bazlı elastografi görüntüleme sonucu ve hepatobiliyer sistem USG sonuçlarının birbiri ile olan ilişkisi, istatistiksel analizler ile araştırılmıştır.
Bulgular:
Hastaların 73’ü (47,7) erkek, 80’i (52,3) kadın olup; yaş ortalaması:47,11±13,479 yıl idi. AST/ALT oranın >1 olması, kadın cinsiyet ve >40 yaş bireylerde istatiksel anlamlı bulunmuştur. Normal USG bulgularına sahip hastalarda AST/ALT >1 olma oranı anlamlı oranda daha yüksek saptanmıştır. HBV-DNA >2000 IU/mL olan grupta PLT değeri daha yüksek bulunmuştur. FIB-4 skoru sadece erkeklerde daha yüksek saptanmış, APRİ skorunda cinsiyetler arasında istatistiksel anlamlı bir fark bulunmamış, ancak >40 yaş hastalarda daha yüksek bulunmuştur.
Sonuç:
Çalışmamızda Sağlık Uygulama Tebliği'ne göre tedavi kriterlerini sağlamayan KHB hastalarında siroza/hepatosellüler kansere ilerleyişi öngörmek için fibrozis riski, biyokimyasal belirteçler ve radyolojik görüntüleme yöntemleri ile değerlendirilmiştir. Ancak çalışmamızda serum belirteçleri ile radyolojik görüntülemenin, fibrozun erken göstergesi olmadığı sonucuna varılmıştır.
