ÖZET

Amaç:

Stigma, kronik hastalığı veya durumu olan kimselerde iyi şekilde tanımlanmış olmasına rağmen hepatit B virüsü (HBV) ile enfekte bireylerde çok fazla araştırılmamıştır. Çalışma bu konu hakkında ülkemizde yapılan ilk tanımlayıcı bireysel çalışmalardan biridir. Bu çalışmada amacımız, HBV ile yaşayan bireylerin stigma deneyimleri ve kaygılarının, hastalıklarını çevreyle paylaşma ve sosyal ilişkilerinin etkilenme durumunun değerlendirilmesidir.

Gereç ve Yöntemler:

Enfeksiyon hastalıkları polikliniğine başvuran hepatit B yüzey antijeni (+) bireylerle yüz yüze görüşme yoluyla anket yapıldı. Epidemiyolojik veriler, hastaların stigma deneyimleri ve kaygı durumları, hastaların hastalıklarını kimlerle paylaştıkları, paylaşmama nedenleri ve sosyal ilişkilerin etkilenmesi sorgulandı.

Bulgular:

Çalışmamıza katılan HBV ile enfekte 390 bireyin %19,5’inin çeşitli şekillerde stigmaya “maruz kaldığı”, %27,4’ünün ise bu durumu yaşamaktan “kaygı duyduğu” bulundu. Araştırmada kadınların %19,9’unun, üniversite mezunlarının %41,4’ünün, boşanmış/dul olan bireylerin %34,8’inin daha yüksek oranda “stigma” yaşadığı belirlendi (sırasıyla; p=0,002, p=0,02 ve p<0,001). Katılımcıların %56,7’sinin hastalıklarını paylaşmadığı, stigma deneyimleri ve kaygı durumuyla birlikte bu ihtiyacın arttığı belirlendi. Bireylerin hastalık durumlarını en çok birinci derece yakınları ile paylaştıkları tespit edildi (p<0,001).

Sonuç:

HBV ile enfekte bireylerin farklı şekillerde stigma deneyimleri veya kaygı yaşadıklarının tespit edilmiş olması, bu durumların araştırılması ve iyileştirme müdahalelerinin geliştirilmesine ihtiyaç olduğunu düşündürmüştür.